Odpowiedź jest prosta: jak najszybciej. Dlaczego?
Pod wpływem urazu dochodzi do uszkodzenia tkanek miękkich (np. skręcenia, potrącenie, whiplash – uraz biczowy odc. szyjnego który powstaje w wynik urazu komunikacyjnego), a czasem i kości (złamanie). Na skutek tego w tkance powstaje stan zapalny i obrzęk. Utrzymujący się zbyt długo będzie utrudniał gojenie się urazu. Szybkie wdrożenie fizjoterapii zapewni prawidłowe ukrwienie i drenaż uszkodzonego obszaru (likwidowanie obrzęków). Dzięki temu tkanka goi się dużo szybciej, a odpowiednia jej stymulacja sprawia, że przebudowuje się w sposób prawidłowy (dzięki temu będzie mocna). Wczesna rehabilitacja znacząco zmniejsza także ryzyko powikłań typu: Zespół Sudecka.
Uszkodzeniu ulega nie tylko struktura tkanki, ale także znajdujące się w niej receptory czucia głębokiego. Receptory informują centralny układ nerwowy np. o położeniu ciała w przestrzeni, czy ciśnieniu w tętnicach. Uszkodzone receptory mogą wysyłać błędny sygnał do naszego centralnego komputera (mózgu), wówczas on np. osłabia mięśnie. Szybka praca fizjoterapeuty pomoże uniknąć konsekwencji związanych ze zmianą postawy ciała, która będzie wpływała na przeciążenie całkiem innego obszaru. Czas na przykład: pacjent wybił mały palec ręki, pod wpływem uszkodzonych receptorów centralny układ nerwowy osłabił między innymi mięśnie piersiowe. Ponieważ te mięśnie nie pracowały prawidłowo, więc inne mięśnie musiały swoją pracą „nadrabiać” za te osłabione. W konsekwencji po kilku miesiącach, pacjenta zaczyna boleć bark.
Wczesne wdrożenie rehabilitacji po urazie zapobiega także powikłaniom związanym z tkankową pamięcią urazu. W momencie urazu (szczególnie silnego i nagłego zagrożenia) układ nerwowy „zapisuje” wszystko co się wokół Ciebie dzieje zapach, porę dnia, emocje (nawet jeśli stracisz świadomość). To bardzo stary mechanizm obronny, mający na celu ostrzeganie Cię o niebezpieczeństwie, jeśli jeszcze kiedyś znajdziesz się w podobnej sytuacji. Czasem po silnym urazie pacjenci boją się przejeżdżać w miejscu gdzie mieli wypadek, albo czując konkretny zapach wracają do nich wspomnienia z wypadku. Odpowiednio przeszkolony fizjoterapeuta, pomoże przepracować takie napięcie i przywrócić równowagę w układzie nerwowym.
Siły które oddziałują na Ciebie podczas urazu sprawiają, że układ nerwowy w akcie obrony spina bardzo dużo mięśni, aby chronić, np. organy wewnętrzne lub nerwy wychodzące z kolejnych segmentów odc. szyjnego kręgosłupa. Z silnymi przeciążeniami organizm sam sobie może nie poradzić. Wówczas nawet po wielu latach Twoja postawa ciała w dalszym ciągu jest taka sama jak w momencie urazu. To taki sam czynnik przeciążający, jak w przypadku uszkodzonych receptorów. Po kilku miesiącach funkcjonowania w systemie patologicznych napięć zaczyna boleć Cię coś innego.
Kolejnym aspektem jest przeciążenie organizmu związane z np. koniecznością chodzenia o kulach, która mocno odbija się na całym ciele. Noszenie niezbędnej ortezy czy opatrunku gipsowego powoduje przeciążenie np. barku złamanej ręki czy biodra i odc. lędźwiowego w wyniku złamana nogi. Dlatego kolejnym ważnym celem i zadaniem rehabilitacji pourazowej jest niwelowanie niepożądanych skutków leczenia.
Kiedy rozpocząć rehabilitację gdy masz założony opatrunek gipsowy lub jesteś po operacyjnym ustabilizowaniu złamania?
dpowiedź jest prosta: jak najszybciej, zaraz jak tylko wyjdziesz ze szpitala, nawet jeśli masz na ręce/ nodze gips.
W trakcie urazu przeciążeniu ulega nie tylko uszkodzony obszar, ale także sąsiednie tkanki. Jeśli się potkniesz, np. na chodniku to upadając odruchowo wyciągniesz ręce w przód. Nawet jeśli nie złamiesz ręki to przeciążeniu ulegną nadgarstki, barki i kolana. Problem w okolicy barku czy odc. szyjnego będzie wpływał na szybkość regeneracji tkanek miękkich czy zrastania kości ręki. Dlatego jeśli złamiesz rękę i będziesz ja mieć w gipsie to w dalszym ciągu trzeba pracować z barkiem. Dlaczego? Bo w rejonie barku biegnie tętnica i znajdują się tam liczne struktury układu limfatycznego, które drenują obrzęk z ręki – zapewniając jej tym samym dobre warunki do regeneracji. Strategicznym miejscem dla nogi jest biodro i okolica odc. lędźwiowego.
A co z magnetronikiem?
Pole elektromagnetyczne wspomaga regeneracje tkanki, ale tylko wtedy gdy ma ona odpowiednie warunki tzn. tkanka jest zaopatrzona w krew tętniczą, a obrzęk prawidłowo się drenuje. Jeśli nie stworzymy prawidłowych warunków (fizjologicznych) do regeneracji tkanki to zastosowanie magnetoterapii nie będzie miało znikomy wpływ na organizm i szybkość gojenia się urazu. Tak somo będzie w przypadku pozostałych zabiegów fizykoterapeutycznych (laser, krioterapia, ultradźwięki, Sollux czy elektroterapia).
Pole elektromagnetyczne można też stosować, gdy pacjent ma rękę/ nogę w gipsie, ponieważ bez przeszkód przechodzi ono przez gips. Tak wczesne rozpoczęcie rehabilitacji jest szczególnie ważne u osób ze słabą regeneracją, np. osób starszych lub cierpiących na różne choroby upośledzające regenerację ,np. cukrzycę.
Teraz już wiesz jak ważne jest byś po urazie jak najszybciej trafił/a do fizjoterapeuty.